NI SE bera ni yaco mai na noda vanua lomani oqo ko Viti na katavila lelevu kei na lori lelevu yava i tini, keimami sa sarava vakavinaka na lewe ni koro ko Naivaka na veika kece oqori ena nodra sa veiciciyaki tu e na neitou loma ni koro.
Oqori na veimala ni vosa e cauraka toka mai e na nodratou loma ni valevakoro mai Naivaka, Navakasiga, e na yasana ko Bua, na Buli Naivaka o Apenisa Saracake.
Tomana o Saracake ni sa vakadewataki yani na matanitu ki nodratou koro, ni ra na la’ki vakeba kina na sotia ni Amerika, me ra yadrava na i curucuru ni waqa mai Vanua Levu.
E kaya o Saracake ni dua na siga e na yabaki 1944, era qai kidacala ga na lewe ni koro ni sa ra kelekele yani e na nodratou matasawa na waqa ni valu ni Amerika, gauna ga e tadola mai kina na nodra muailiu ni waqa, era sa curu sara ga mai tuba na katavila lelevu, ka ra sa caramaka sara ga na sala ki na ulu ni vanua, ka tiko e na yasa ni nodratou koro.
E vaka ga eda tadra tiko ni ra sa veimuri mai na katavila lelevu kei na lori ni mataivalu lelevu, e na nodra sa gole cake ki na delana ko Navanaya, me la’ki tara sara na vale ni dakai ni vanua, ka vakakina na nodra keba na sotia.
E kaya o Saracake ni taura vinaka e rua na macawa na nodra tara na vale ni dakai ni vanua, ka vakakina na kena tara na nodra keba na sotia ni Amerika.
Kuria ni duru ni walesi ka ra mai biuta na sotia ni Amerika, e toboka kece na veivosaki ni vei matanitu ena veiyasai vuravura.
“Na dramu ni benisini, era biu ga e matasawaka ra qai kauta cake na katavila.
“Na waqavuka e lako ga mai e na veimacawa, e na siga Vukelulu, mai Amerika, e na kena kau tiko mai na kedra kakana.
“Ni sa kau ga mai na kakana e na macawa oqo, na kakana e na macawa sa oti, sa kolotaki sara ga e na kava ni ravisi,” kaya o Saracake.
Tomana ni sipi kei na bulumakau era soro ga na kana, na lewe ni koro, ka ni ra solia mai na sotia ni Amerika.
E kaya na turaga yabaki 83 oqo, ni dua na siga marautaki vei ira na sotia ni Amerika ni dau yaco yani na nodra meli mai valagi.
Na nodra i sulu e dau vodo e na waqa, ka la’ki savati sara mai Yaqaga, ka qai kau lesu tale mai.
Kuria ni tolu na nodra bure na sotia, dua na nodra vale ni kana, nodra vale ni sili kei na nodra vale ni lali.
E kaya o Saracake ni gauna e sa soro kina na matanitu ko Japani e na 1945, era biuta kece tu mai na kakana kei na i sulu na sotia ni Amerika, ka ra vakavodoka lesu tale na nodra lori lelevu kei na dakai.
“O ira era lave ga na nodra dakai, kei na i sulu ga e toka e tolodra, ka ra veitau yani e na waqa.
“Na kakana kei na i sulu keimami qai wasea na Tikina ko Navakasiga, ka bau okati kina na yanuyanu ko Yaqaga, Galoa, kei Yadua,” kaya o Saracake.
Tinia o Buli Naivaka ni vakavinavinaka vakalevu ki vua na Kalou Levu ko Jiova ni se bula tiko ka i vakadinadina bula, e na kena tabaki na nona i tukutuku ki na Na i Lalakai e na vula sa dromu.
