Esa koto oqo e ra na itukutuku nei Marika Rokowaqa ka talanotaka na nodra tawani na veivanua eso ena noda vanua, ni wiliwili sara yani.
Ena gauna sa yaco i Toga na Rogovoka, sa tukuni vei Kubunavanua na luvei Tura ka gone, ni sa dua na vanua levu sa kunea o tamana kei koya na Sau e ratou a lako eliu; oti sa qai lomai Kubunavanua, me sa lako mai i Viti, kei ratou na luvena. Sa qai ta kina e dua nodratou waqa ni lako mai i Viti.
Ni sa uma taki oti na vesi oya, ka sovu dreketaki sa kasonaki sara.
Oti, sa vakarau na lako mai i Viti, ka sa vakatoka o Kubunavanua na waqa o ya, ena yaca i tamana, Me Kaunitera.
Ni sa melo oti na soko, ena mataka era sa vodo. O Kubunavanua kei Sina na watina, kei ratou na luvedrau, o Kolimatua, o Ravula, Delainaulu kei Suretiviti, (Ni ratou sa mai sureti i Viti).
O ratou oqo eratou sa kai loma ni Malaya mai vei Sina na Tabusiga na luvei Tui Toga I ka gone. Ni sa vakarewa na waqa me soko mai i Viti, sa kaya o Kubunavanua vei ira na dau ni soko, na waqa me sa mua na Ra, me da muria na vanua e ratou sa tiko kina na lako eliu.
O Tura kei rau o Tuwai kei koya na Sau, ni sa uli na waqa me mua na Ra, era sa soko tiko ena siga ka bogi, sa vakatikoga o ya, ni sega ni dede sa votu mai na veiyanuyanu era koto i na Ceva e dakui Viti.
Ni ra voleka kina, sa mamaca na vanua; sa kaya o Kubunavanua, mera sa kele mada e yanuyanu o ya.
Ni uru na waqa era sobu i vanua era sa raica na veika sa tubu kina, na dalo, na niu, dovu, vudi, era kaya, sa dua na vanua sautu oqo. Ia na veika kece era tubu kina, sa kulakula kece, na kakana kei na drau ni kau.
Era sa vakatoka me yacana o Burotu Kula. (Vanua vinaka) sa yacana talega o Vanua Kula. ena gauna o ya, ka yacova na gauna era toki kina i Lakeba eso vei ira na Yavusa kai Levuka, era tiko mai Bau ni a vakatalai ira tani o Ratu Nailatikau I.
Ena yabaki 1760, oqo na gauna sa tekivu kina me waicala o Burotukula, ka mani yali yani.
Ni tiko dede vakalailai mai Burotu o Kubunavanua, sa qai sucu e dua na luvena tagane, sa yacana o Ravouvou ni Burotu. Ni sa gone tagane levu mai na gone qo, sa kerea vei tamana me dua nona waqa Latoka me vakatasosoko kina, sa vakadonuya o tamana.
Sa qai ta e rua na Nawanawa lelevu, sa kasonaki me vaka na waqa Bakanawa. Ni sa oti, sa tukuni vei Kubunavanua, sa kaya me soli vei Ravouvou nona waqa, sa qai lesi e lewe va tale na gone tagane me ratou lako vata ena vakasosoko, sa ka levu nodratou marau.
Ni ratou sa vodo sa vakarewa na Latoka.
Sa kaya o tamana, dou kua so ni lako yawa yani, dou tiko voleka voli ga mai e tiki ni Burotu.
Eratou kaya sa vinaka, ia ni ratou sa soko tiko, sa tubu me bulabula na cagi, kei na ua, sa mani kalia sara yani, ka dredre na lesu tale i Burotu, ni ratou savu tiko yani, sa koto i cama e dua na yanuyanu, eratou kaya eso me uli i na imatau, qai bese o Ravouvou ni Burotu ka kaya ki Mua la.
Sa ra mani vakatoka kina na yanuyanu oya me yacana o Muala; ia na yanuyanu ka no i na imatau me yacana o Matuku.
Ni sa kasa i Muala na waqa, eratou sa sobu i vanua na gone tagane, e sega e dua e tiko kina, oti eratou sa cabe i Delai Muala ka tara kina nodratou koro, ka vakatoka me yacana o Delaidakuiviti, (ni sa dakui Viti o Burotu).
Ni sa yali o Ravouvou ni Burotu kei ratou na gone tagane, sa lewa sara o Kubunavanua na tamana, me sa lai vakarewa na Kaunitera, nona waqa, me sa biu o Burotukula, mera sa vodo kece me qarai ratou na gone tagane.
Ni ra sa vodo kece sara na tagane kei na yalewa, ka soko yani, sa mua na Vualiku.
Era sa qara na vanua eratou tiko kina, era mani cabe i na daveta mai Totoya.
Era sa vakatoka na Daveta o ya, mei Daveta Tabu, ni ra kele ka cabe i vanua, era vakatoka na vanua era cabe kina o Muaicake, ni ra tu me qumuta na ivola ni vanua.
Era vakatoka mei Naqumuivola, na vanua era sa tara kina nodra koro. Sa yacana o Naisogotokalau.
Ia ni ratou vakasaqarai mai Totoya na gone, eratou yali, sa lewa na Kaunitera, me ratou laki raici i na yanuyanu ka koto i ra.
Erau sa lako o Kelimatua kei Ravula, na luvei Kubunavanua, kei ira na lewe ni waqa eso na daunisoko mai Toga.
Nira yaco yani i Muala, era sa raici ratou ni ratou sa tiko kina. Sa lesu tale na waqa me tukuna vei Kubunavanua, sa levu na nodra marau.
Oti sa qai lewa o Kubunavanua, me sa nei Ravouvou o Muala; me nodratou na veitamani o Totoya.
Eratou qai kaya na veitacini i Ratu, sa rui lailai na vanua oqo, sa vinaka mo drau sa tikoga eke kei Delainauluvatu, keitou na lewe tolu me keitou sa lako vei Ravouvou ni Burotu i Muala.
Sa kaya vua na turaga sa vinaka.
Mo lako o iko Kolimatua kei Ravula, kei Sureti Viti.
Oti era sa toki i Muala na veitacini, na watidra kei na luvedra, sa biuti ira na Kaunitera; era sa lako tiko vata kei Ravouvou i Muala.
Sai ira oqo era sa dau cavuti na kawa ni Delaidaku i Viti.
O Kubunavanua, Kolimatua, Ravula, Delainauluvatu, Suretiviti, Ravouvouniburotu. O ira oqo era kawa tiko ni turaga lelevu e Viti.
Era cavuti me tui, kei na Vunivalu. E yaca ni kena vakarokorokotaki na Sau, se Rokosau, oya na Tui, se Rokotui.
O Totoya kei Muala, erau a tawa ena kawa i Kubunavanua na luvei Tura.
Oqo na i ka ono ni vanua e Viti me tawa.
