ESA koto oqo e ra na i kuri ni itukutuku ni veika e dau vakayacori ena gauna ni meke vaka-Viti ena gauna e liu.
Eso na veika edau vakayacori ena gauna ni meke esa vakayacori tiko ena gauna qo ena so na vanua. Ni wiliwili sara yani.
Na Vuna E Dau Caka Kina Na Meke
Na meke e sega ni dau caka vakaveitalia me vaka e da sa raica tu ena gauna nikua. Oqo na veigauna se na vuna e dau caka kina na meke:
Soqo Vakavanua
E na dau vulici na kena meke, ka na lewai vakavanua se me ra meke na marama se turaga. Oqo e dau meke vakarautaki me vaka na meke ni vakasenuqanuqa, solevu vakaturaga, veibuli ni Turaga, dolavi ni dua na ka ni veivakatorocaketaki me vaka na gaunisala, valenisoqo se veisiko vakaturaga.
Gauna ni Marau
E dau caka na veimeketi ka dau vakavuqa me dau caka na vucu. Na meke bulagi e dau caka ena gauna ni siga ni sucu se tawase ni yabaki
Yaco mai na Vulagi
E dau caka na veivakamarautaki ka caka na meke i cili.
E liu e dau caka na veisauvi (meke vaka i taukei ka meke na vula).
Ni ra meketi na vulagi ka ra sega ni rawa ni sau – e dau caka na i vakatale ni meke.
Ni dua e Mate
Ni sa bogi va e dua, e sa rawa me caka na meke.
Na yaca ni meke oqori na vakavidiulo
Sucu ni dua na Gone
E dau caka na meke ka ra dau meke ni vakalasalasa kina na buinigone ka ra dau kevekeve tiko kei ira ka ra lako yani na kedra baba se ko ira e ra laki roqoroqo yani.
Ia ni sa qase cake mai na gone e dau vakawelei na meke nei tukana se ko buna na meke ni vakawele.
Na Vucu
Ni dau vakacavari e dua na cakacaka me vaka na tara vale, teitei, were koro, se cakacaka vakavanua tale eso, e ra dau qai mai dabe ena vakacegu na qase ka laga na vucu se vakavunigasau se vakalutuivoce.
E dau sega ni dau matanataki na vucu.
Na Veika E Dau Vakayacori
E Na Meke
Na Kerei ni Meke
Oqo na kena lai kerei vua na Daunivucu e dua na meke.
E dau i kere ga ni meke na yaqona.
Na yaqona oqo e dau sega ni cabo ka dau qai tara ga mai ka vakamaluataka o Daunivucu.
Na Sevu ni Meke
Na kena lai meketaki kina vakadua e dua na meke vou. E dau kena i vakarau me sevu na meke vua na Turaga.
E dau cakava mai e dua na kamunaga na Turaga ni vanua me i sevu meke ka ra na cakava yaqona ko ira na lewe ni meke.
Na Soli ni Meke
Oqo na gauna e sa na qai solia kina na meke kina vanua ko koya na daunivucu. E na dau kenai soli na tabua.
Na Vakacirisalusalu
Oqo na i tinitini ni veiqaravi ni sa vulici, sevuti, meketi me vaka nai naki ni kena vulici, sa qai caka na vakacirisalusalu.
E dau caka e dua na magiti vei daunicuvu ka caka tale ga na nona i yau.
E dau cabo vata ga vakadua na magiti kei na i yau mei vakavinavinaka ni meke e sa mai meketaki rawa.
Meke Ni Yalewa
Na Sese
E na gauna oqo sa veisau na yacana me “Seasea”. Ia e yacana dina na “sese” baleta ni dau tekivu ena nodra ucu mai ki rara na mata ni meke kei na vakatara ka ra mai tucake vata tu ka matadra vata tu ki loma me yacova ni sa lagati oti na i kau ni meke.
Ni ra laga tiko, era qai kasere ya rua tiko yani ka laki tuva sara me ra qai laurai vinaka ka kilai na mata ni meke.
Era dau uku sara vakavinaka na marama ka rawa ni vakayagataki kina na liga se iri.
Na Lakalaka kei na Mauluulu
E wili take ga na Tafi ka dau meke vaka Toga ka dau vakayagataki vakalevu mai na Yatu Lau.
Na Vakayalewa
Oqo na meke vakavosalevu ka dau caka ena gauna ni soqo ka levu nai vukivuki ni vakalasalasa e dau caka kina.
E dau levu cake sara na vosalevu ena vanua veitabani.
Meke Ni Tagane
E na gauna makawa e dau vakayagataki na meke me maroroi kina e so nai tukutuku se i talanoa ka dau qai vakamacakataki ena gauna e lagati kina na meke se sere.
E ra dau vuli meke na daunivucu ka talanoataki kina na veika e sa yaco oti. Ia ena so na gauna era dau vuli meke na vakaluveniwai ka meketaki na veika e se bera ni yaco.
E dau qai kaburaki nai tukutuku ni dau qai rogoci na qaqa ni meke na i tukutuku ni valu, veitokaitua, na lomalagi, na soko, ira na tamata rogo, vu, na bose, na noda vuravura se ko ira mai bulu.
E dau qai qoroi na meke ena kena tuvai vakamaqosa na vosa ni qaqana ni ra dau veidonui vinaka kei na mata ni meke.
Wasewase ni Meke
E so na meke era meketaka ga na tagane ka tu era dau meketaka ga na yalewa ka tu tale ga na kena era dau meketaka ruarua na tagane kei na yalewa.
Meke Ni Tagane
Meke i Wau se Meke Mada
Oqo e vakatokai me meke rakorako duadua vei ira kece na meke vaka-Viti.
Ni dua na soqo levu vakaturaga me vaka na vakasenuqanuqa, e dau qai meketaki kina na meke mada.
E dau dua na gauna balavu na kena vulici ka caka na vuli meke ena loma ni rara.
E ra dau vakaitaci kece na lewe ni koro se tikina ni dau vulici e dua na meke mada se meke i wau. Kevaka e meke tiko e dua na Turaga se luvena na Turaga, e dau masi kuvui tiko na nona i ukuuku ka dua tani na kenai rairai mai vei ira na kena vo.
Na Wesi
Oqo na meke ka vakayagataki kina na moto.E meke ni veli ka vakavuna na totolo na kena i vukivuki ka vaka me dau tini vakasauri na qaqana ka vaka kina na matana.
Na Meke ni Manumanu
E meke ga ni vakalasalasa ka ra dau vakamurimuri kina na manumanu ena nodrai qasiqasi, dolodolo, kei na i lakolako.
Na Ua Lokaloka
E dau vakamurimuri na ua mai cakau ni dau veitubuyaki na se ni ua.
E dau caka vakavosalevu na meke oqo ka so na gauna e ra dau meke talega kina na yalewa dina ga ni meke ni tagane.
Na Ruasa
Na meke oqo e dau dua ga na kena i vakatara ka sega ni vakayagataki kina e dua na ka, na liga ga. E meke liga ka kai naki ni nodra meke na luveniwai na ruasa, ka kainaki ni yalodra na gone lalai ka ra sucu mate se lutu dra.
Na Meke ni Yau
E dau vakayagataki kina na i iri ka duatani na matana main a meke wesi se meke mada.
Na Meke ni Yaqona
Oqo na meke ka dau vakayagataki ena yaqona vakaturaga.
E dau caka toka ga kina na vucu ka dau lagati tiko kina na ka e yaco tiko; na talo ni wai ni yaqona, na lewai ni wai ni yaqona, na qarai ni yaqona kei na veika kece e vakayacori ni lose na yaqona vakaturaga.
Na Meke Serevasi
Oqo na meke ka wiliki kina na meke ni vakamoce gone.
E wiliki tale ga e kena meke nodra na gone lalai me vaka na Cavucavu Totodro, Sua na Boto, Karikari Bilo, O Bawa kei na so tale.
Na Cibi i Valu se Yara i Valu
Oqo na meke ga ni yara kau kei na cibi kei na bole. Na bole kei na cibi e yacana na cibi i valu.
