Update: 10:29AM ESA koto oqo e ra nai tukutuku kei na i vakasala ni veimataqali ika kei na sasalu ni noda qoliqoli ka veivuke vei kemuni na dauqoli mo na vulica kina na veika bibi e dodonu mo ni cakava ena gauna ni qoli kei na kena lawa ka vakarautaka na SPC (www.spc.int) ni rau sa veitaratara vata kei na LMMA Network (www.lmmanetwork.org), ni wiliwili sara yani.
Na veimataqali nuqa kei na vanua era vakawa kina
E 28 taucoko na veimataqali nuqa ena dua na kena i wasewase.
Na nuqa era gusu lalai, ka varovaroa ka veivolavolai na kulidra. E gata vinaka na suidra ka tiko kina eso na paisoni ka rawa ni vakavuna e dua na mavoa mosi.
O ira na nuqa era robota wavokita na wasawasa na Idia kei na Pasifika.
Na veivanua era susu kina kei na nodra i kanakana
O ira na nuqa era sa qase cake toka era dau veitosoyaki ena gusu ni uciwai lalai ena matasawa, na tobu ni wai kei na cakau lase ena loma ni siga.
E levu vei ira na nuqa era dau qeleqeleni me ra kania e levu na co ni waitui. Na veivanua nuitaki ni nodra bula sai koya na veivanua era dau kumukumu kina me ra vakaluveni.
O ira na nuqa era dau kana lumilumi kei na co ni waitui ka vaka na ulavi, ka vakabauti ni vakavuna na kena maroroi na lase mai na vakamatei ni tubu ni kau. E vaka era dau kania vakawasoma na veico ni waitui. Ni ra laukana vakalevu na nuqa mai vei ira na ika ni cakau, era tikina bibi toka ni tuvatuva ni kakana ni veicakau lase.
Na nodra vakasucu kei na i vakarau ni nodra bula
Era tiko na nuqa tagane kei na nuqa yalewa ka ra dau tubu totolo. So na mataqali nuqa sa ra vakaluveni e na loma ni 1 se 2 na yabaki ka rauta e 15 na sedimita na kedra balavu ka ra yacova e sivia na 40 na sedimita na kedra balavu.
E levu vei ira na veimataqali nuqa e vaka e balavu na nodra gauna ni vakasucu ka veitarataravi na vakasucu ka sema tiko i na veiveisau ni mata ni vula, ka vakalevu ga ena gauna ni vula vou.
E veimama na milioni ki na 2 na milioni na yaloka e rawa ni vakalutuma mai e dua na nuqa yalewa ka ra veiwaki vata na wai ka biu mai vei ira na nuqa tagane. Na yaloka taucoko sa kunekunetaki era qai sema tu ena boto ni sauloa ni bera ni ra ciri yani ki na waitui e na 1 ki na 2 na vula; e lailai mai na dua e na veiyadua na udolu era bula me ra luve ni nuqa lalai.
O ira na luve ni nuqa era qeleqeleni vakalevu yani ena vanua mamatia ka tu kina na co ni waitui. E lailai mai na dua na drau na luve ni nuqa era na bula me 2 na yabaki se sivia me ra yacova yani kina na tu donu ni nodra bula.
Na i vakarau ni qoli
O ira na nuqa era dau qolivi e na vica nai vakarau ni qoli:
lera vakayagataki na moto ena bogi ena gauna era sega kina ni yavavala vakalevu na ika ka ra davo tu ena co ni waitui;
lna lawa vakaduri kei na lawa ni matasawa e rau vakayagataki me ra qolivi kina na qeleqeleni ika era kana tiko kei ira talega na ika era vakaluveni tiko;
lna lawa lalai, lawa viritaki, kei na lawa ni matasawa era vakayagataki me ra qolivi kina na luve ni ika;
lna bati ni siwa kei na wa ni siwa bacani erau vakayagataki talega, dina ga ni ika e qolivi qo era dau kania na vunikau lalai.
E levu na nuqa era dau qolivi e na gauna era dau kumukumuni kina me ra vakasucu. Na qolivi vakaoqo ni nuqa e dau vakacaca sara, me vaka ni o ira na nuqa oqo era vakasucuma na ika lalai, e levu vei ira era rawa ni tubu me ra qai qolivi ena veiyabaki mai muri.
Nai vakarau ni veiqaravi kei na veika ka rawa ni vakayacori
E vica na lawa ni qaravi ni qoliqoli sa vakarautaki baleta na maroroi ni nuqa. Na kena lalai ni ika sa vakarautaki na kena lawa ena veiyanuyanu ena Pasivika ia e vakabekataki na kena vakamuri na lawa ena vakaitamera ni matasawa ka levu kina na veikoro dauqoli me ra volitaki.
Na kena yalataki talega na i wiliwili ni taga ika e vaka e sega toka ni veiraurau vakavo ga ke vaka e volitaki. Eso vei ira na koro era dau qoli era sa vakatabuya na qoli ena bogi ka vakayagataki kina na moto baleta na ika e rawarawa sara na nodra mate ni ra moce tu e na co ni waitui. Ena so na vanua sa vakatabui kina na lawa vakaduri mai vei ira na veikoro dauqoli ka sa vakavuna na kena tarovi na qolivi sivia ni nuqa ni ra veitosoyaki tiko e na nodra veivanua ni vakaluveni. Ia, na vakatabui vakadua ni lawa duri e lomaniwai e rawa ni veicalati baleta na nuqa kei na kanace e dredre na kedrau qolivi mai na so tale nai vakarau ni qoli.
E dua na kena i sosomi, a ya, me yalani na vakayagataki ni lawa duri e lomaniwai ka lawalawa matailalai, ka me vakatarai ga na lawa mata i lelevu.
Na kena tauyavutaki na qaravi vakoro ni dua na i qoliqoli ka vakatabui kina na qoli e rawa ni tosoya cake nai wiliwili ni ika ia e na sega ni rawa ni taqomaka na ika ena gauna ni nodra veitosoyaki tiko me ra vakasucu, vakavo ga ke so tale na lawa sa tuvalaki toka. O ira na veikoro dauqoli e tiko vei ira na kila na gauna ni nodra veitosoyaki na nuqa me ra la�ki vakasucu. Na i tukutuku oqo e rawa ni vukea na qaravi qoliqoli me:
lvakatabui na qoli e na vanua era kumukumuni kina na ika me ra vakasucu, ka vakanuinuitaki tiko ni o ira na veikoro e tiko vei ira na vakatulewa ena vanua ni vakasucu ka tiko vakayawa;
lvakatabui na qoli ena gauna e donuya nodra vakasucu na nuqa ka rawa ni vakavuna eso na tabu ni qoli leleka vakavula me vaka eso na mataqali ika era dau kumukumuni vata ena gauna ni vula vou.
Na nodrau cokovata na rua na ka sa vakaraitaki toka qori e cake kei na kena maroroi na co ni waitui e rawa ni vakaukauwataka sara vakalevu na maroroi ni bula ni nuqa kei na i qoliqoli.
Ena qai tomani tale yani
