NA yanuyanu o Viwa mai na tikina o Bau e Tailevu e dua na yanuyanu kalougata.
E vuna oqo, baleta na nona digitaka na vanua oqo na tamata ni Kalou, o Talatala Joni Oniti ( Rev John Hunt) ka solia na nona bula ena vukuda na kawa i taukei meda vakararamataki ena Vosa ni Kalou kei na nona vorata rawa na gauna butobuto ni veikanikani ena 1838 ki na 1848. O Viti ena gauna oya.
E dua na i tavi bibi e qarava mai na turaga ni Igiladi oqo, oya na kena vakadewataka mai na i Vola Tabu mai na vosa va- Kiriki ki na vosa vaka- Viti ( Bau) ena gauna ni veikanikani. Oya na nona cakacaka vakaukauwa ka vakadewataka rawa kina na I Vola Tabu Vou- oya mai na Maciu me yaco kina i ivola na i Vakatakila ka vola ko Joni.
E ka ni rarawa ni qai sega ni vakacavara na kena vakadewataki na i Vola Tabu makawa, ni sa kaci na Tamada mai cake.
E dua ga na ka eda rawa ni vulica ena nodra bula na turaga qaqa oqo ni Kalou, ni turaga e dau vakasaqara na kaukauwa kei na liga mana ni Kalou ena masu kei na wiliki ni i Vola Tabu.
Me da vakasamataka ni turaga vulagi, ka rawa vakacava vua ena veiceguvi ni Kalou, me mai vakadewataka rawa na Vosa ni Kalou ena draki ni bula ni veikanikani ( ni se kuvu toka ga kina na kubou ni lovo ni bokola mai na yanuyanu o Bau).
E dina kece na vosa oya, ni rogo na Kalou ni vunia na ka.
Eda rawa ni vakadinadinataka talega ena i vola e volai me baleta na veiqaravi ni turaga oqo e Viti, ni a vakalotutaki Ratu Varani kei Namosimalua, e rua na turaga kilai e Viwa ena gauna oya, ka mai tekivu rawa na soqoni vakalotu ena lewe 40 na lewe ni soqosoqo lotu mai Viwa.
E dau Qase ni lotu e Rewa, ka laki veiqaravi talega mai Taveuni.
Ia, na tikini qele e dau laki masumasu kina o Talatala Joni Oniti e nodratou qele o Ratu Namosimalua.
E rauta ni 300 na mita mai na vanua e tiko kina na vale ni i Talatala ena Tabacakacaka o Viwa.
E na gauna oqo e sa tara oti na vale ni masu ena vanua e dau masumasu kina o Joni Oniti, ka nodratou tuvatuva na lewe ni tabacakacaka ena kena vakananumi na yabaki oqo na Jupili ni Koniferedi ni Lotu Wesele e Viti kei Rotuma.