Na yavusa ko Naovini oqo e ratou a vakoro tiko e Lodoni, a qai yaco kina na lewa ni matanitu, me talaraki na nodratou koro. Na i tovo levu oqo e vaka ga ni ko lako yani kina dua na nodra bure na qasikalolo, ka talaraka. Na ka e yacovi ira na qasikalolo e sega ni ka mo kauwaitaka se mo leqataka.
E sega na kena vakaisaisa, se na vakanananu vakarua. Na mataqali itovo vakaoya sa itovo dina sara ga ni tamata ka sega ni kauwaitaka na ibulibuli ni liga ni kalou.
Ia ni qai cakava rawa e dua na tamata kina dua na yavusa sa kena i balebale ni okoya e cakava na itovo oya e sa dua tani tale na vuravura e lako mai kina.
E na qai sega ni mosi vakacava na itukutuku ni veivakarusai, ka yacova e dua na kawa tamata, ki vua e dua ka vakadinadinataka dina e matana na ka a yacovi ira na lewe ni nona yavusa e na onosagavuluvakacaca na yabaki sa oti.
Na mosi oqori au a kidava vakalailai e na gauna a laki sevusevu kina ki Lodoni Koro, na koronivuli ko Ratu Kadavulevu e na i tekivu ni yabaki oqo (2011).
Ni a vakacabora tiko na isevusevu ni vanua e dua na kena qase, ka tekivu semata e so na itukutuku raraba ni vanua ko Lodoni kina koronivuli ko Lodoni, e sa dau galu, vosa cacavukavuka ka qai taladrodoro tale na itukutuku. Au kila e keya ni bula vinaka sara tu ga e lomadra na itaba oqo na italanoa ni veika vakaloloma oya.
E na siga Vakarauwai na i ka tini ni vula ko Jiune (10/06/2011) au a cabeta kina na iliuliu ni Yavusa o Naovini meu sa laki kerei ira mera na vakatara vei au meu na taura na itukutuku ni nodra yavusa kei na ka a yaco mai na koro ko Lodoni.
Oi au beka na cava meu mai taura kina ka via vola itukutukutaka sara na veika e yacovi ira qo na kai Naovini. Io, sa dina sara na nomuni loma tarotaro. E vu ga mai oqo ena dua na iwalewale ni vola italanoa ka ra bucina mai na neimami tutua Na Qasenivuli Vakacegu ka vakadewataki me Vakadidike yavutaki ena kilaka vakavanua.
Erau liutaka tiko na vuli ni vola itukutuku se italanoa vaka-Viti oqo ko irau na veiwatini Doketa ni Vuku (ruarua) ko Tupeni kei Unaisi Nabobo Baba.
Eratou dau ni veituberi ena iwalewale ni vola italanoa oqo ko Dauraivuli vakacegu Tevita Ba, Dauraivuli Vakacegu Wasivina Vatuloka kei na Mata ni Matanitu Vakacegu ki Igiladi, ko Qasenivuli Vakacegu Emitai Boladuadua.
Na vuli gona oqo e vulici kina na vola italanoa e na kena iwalewale ka salavata kei na kena rokovi na vanua kei na kena itovo sa votu gona kina vei au na ka au sa vakaraitaka oti koto e cake ka lako vata na nodra talaraki na lewe iNaovini, na kena kaliraki talega mai vei iratou na neitou qase na neitou qele ni mataqali ko Rara,e Wailevu mai Macuata.
Au sa nanuma kina meu sa na vola itukutukutaka mada ga na kena talaraki na nodra i tikotiko na lewe ni yavusa oqo, baleta niu se tiko oqo ena kena matoto, kau sa mai veivakatavuici tale tiko ga e Ratu Kadavulevu e na yabaki oqo (2011). Ia ni oti na sevusevu keirau sa vakasema veiwekani sara ka keirau qai kila ni keirau veikaruwani e na vuku i Radi Naovini kei na watina na tuakaqu ka i liuliu tiko ni neitou mataqali.
Na turaga talega oqo e vasu tiko ki Wailevu (Navesi), Cakaudrove, ka qai vakawati tale kina. Keirau a marautaka na veiwekani oqo ka vaka ga me keirau a se veikilai dede tu mai.
Ia, me da sa vakasalava mada na i lakolako ni yavusa oqo, o Naovini.
E na gauna makawa e ratou a biubiu mai Nakuvadra na nodratou qase e na vaqara vanua.
Ni oti na veitokiyaki, e na so na itikotiko e na loma ni colo kei na veivanua vaka ki baravi, a mai vakadeitaka na nodratou itubutubu vakavanua, ka dau lia Ga ni Vatu e loma ni vanua, ka lia belo e baravi, na vanua meratou tiko kina e na dua na matavosa, ka vaqo na kena icavucavuti, SAI AU SA RO. Oqo, ko SAIYARO, ka sa yaca tiko ni tikotiko ni cakacaka e Lodoni e daidai.
E rua na manumanu vuka e cavuti tiko eke, na imatai oya na Ga ni Vatu, ka kena ikarua oya na Belo. Na Belo vata ga oqori e ivakatakilakila tiko ni koronivuli me yacova tiko mai e daidai.
Ia ni da lesuvi Saiyaro tale e ivakatakilakila ni nodratou tawa vanua na yavusa Naovini oya na nodratou ibulubulu ka tiko ena yasa ni tikotiko e Saiyaro. Nira sa mai tiko e Saiyaro na nodratou qase, sa qai vakarewa na kuila.
E na gauna ka a Roko Tui Tailevu kei Ra, tiko kina ko Ratu Kadavulevu, a qai lewa me ratou sa toki mai kina loma ni bai ni yasana (koronivuli ko Lodoni tu e daidai). Ni oti oya e ratou sa mai vakacoko e Lodoni me sa nodratou koro vou.
E a tiko talega e Lodoni na koro ni Matanitu e na gauna koya ka qarava na vualiku kei Tailevu vata kei na Yasana ko Ra. E na gauna mai ki muri vakalailai a donumaka ni sa vakacibi ivalu ko Javani e ra a qai mai vakeba tale ga e Lodoni na sotia ni Amerika. Sa dau caka tale tiko ga na nodra vuli ivalu kei na vuli vana e na dakai ni vanua. E dua na polo a vakacirimi koto e wai, basa na matasawa ko Uduni.
Oqo gona na takete ni vuli vana ni dakai ni vanua. Ni oti na takete e na dua na yakavi ni siga Vukelulu, era veibuku na gone lalai mera laki tomi qa ni sicini mai matasawa. A mani sega ni yaco sara ki matasawa ko Ratu ni sa colati koya koso e dua na turaga ni Namena, ko Levi Kalou na yacana, ka tukuna vei koya me rau laki kelia na lovo e nodratou.
E dua beka na cagi vinaka a liwavi koya oya, baleta me qai vovo vei ira na nona itokani ka ra a qai lau gasau e na yakavi oya. A lewe talega ni lakolako tawa guilecavi oqo ko Nanise Marama, o koya ka qase vei Ratu Koli Batiwasara.
E baravi, a qai raica ko Joeli Ratulevu, na gone ni Cautata e dua na sicini bula.
A nasi tiko e Lodoni na marama na tinana. Era kila na vo ni gone ni sicini bula oya ka ra tukuna vua ni se bula tiko na sicini.
Sa ra qai dau drotaki koya tiko na gone ni ra kila ni se bula tiko na sicini oya. Ia ko Joeli e sa qai gumatua ga e na vakarerei ira na nona itokani me yacova sara ni sa laki tukia na sicini e na dua na vunikau me vakadinadinataka kina na nona nanuma. E sega ni kila o koya ni sa kena ibulubulu sara ga oya.
A qai kacabote na sicini oya ka qai vakadinadinataki e keya na ka vakadomobula ka dau cakava na gasau vaka oya. A tibi na liva, muria mai na kacabote, veiseyaki na gasau ka ravuti ira na noqu itokani, ka bau talega e dua na marama ua bula, kei na dua na turaga a lauta na sicini na duruna. Oqo e dua na siga ni rarawa tawa vakaiyalayala vei keimami.
Sa dua dina na iyaloyalo vakaloloma a tevuki e matai keimami.
