Na i tovo vaka-Viti

Listen to this article:

Na i tovo vaka-Viti

ESA koto oqo era eso nai tovo vaka-Viti ka i valavala vakavanua ka ra dau kilai tani kina na noda qase ena nodra sala ni veiqaravi vakaveiwekani vakavanua ena nodra dela ni gauna ka sa vaka me yali eso vei ira na veiqaravi vakaoqo ena gauna ni nikua, ni wiliwili sara yani.

Na veika e caka vei ira na gonedau

Na i Cula ni Mata ni Ika

Oqo na tabua ka vakacabori vei ira na gonedau me baleta na ika e rawa mai. Na vakalolo e caka tiko e vanua e kedra tale ga. E ra sa dau tu ga na dauniqoli ni vonu, qio ka vaka kina na kai wai dina. Ni ra sa lesu katoa mai na gonedau e ra na vakatagi davui mai wai. Ni sa rogoci na davui , e ra sa vakasasaqa sara na marama ka ra vakalolo na liga ni vakalolo.

Na i Vakacabe ni Ika

Na tabua ka caka vei ira na gonedau me baleta na nodra cabe mai wai.

Na veika e caka me baleta na waqa.

Na i Luva ni Valu

Na i yau ka dau sala tu e na tolo ni kau ka vakacabori vei ira na Liga Ni Kau. Ni sa gadrevi me laki ta e dua na nona waqa na Turaga, ena laki tukuni vei ira na Liga ni Kau me ra laki digitaka na vakabalea sara na nona waqa na Turaga. Ni sa bale, sa na qai nona i tavi o Matanivanua me vakacabora na kamunaga  ni luva ni valu

Na i Vakata

Ni sa bale oti na kau me ta kina na waqa, e sa na laki caka na i vakata vei ira na matai me ra laki taya na waqa. Ia ni sa oti na waqa, e sa na kau vua na Turaga ka cerevi na waqa.

Na i Kere se i Tago

O qo na veika era solia ko ira ka ra vakayagataka e dua na waqa, me i dole ni nodra vakayagataka na waqa ko ya. Ke ra vakayagataka e na laki vakacakau, e ra na soli ika me i tago ni waqa.

Na veika e dau caka vei ira na vulagi

Na i Vakacoa

Oqo na magiti e dau cabo me kedra na vulagi ni ra sa qai tadu mai. E magiti buta ka vakaicoi vakavinaka. E dau vakarautaki na i vakacoa me baleta na gone vou, se dua na turaga e sa qai lesu mai e na nona i lakolako vakayawa kei na vulagi vakavanua.

Na i Vakacoa Tawake

Na nodra meke na marama e na kena udu mai e dua na waqa ni Viti ka kauti ira mai e so na vulagi, e ra sa kilai tiko yani e vanua se dua na Turaga.

Na i Wawa

Na magiti e waraki ira tiko yani na vulagi ka ra sa kilai tiko ni ra na yaco mai. E dau cabo na magiti oqo.

Na i Vosai

Na kakana e takitakitaki se laki kerei mai veivale me kedra na vulagi e ra coraki cala mai ka ra sa calata na gauna ni kana. E na sega ni cabo, e vakamaluataki ga.

Na Takitaki

Na kau ni kakana buta kina dua na vale se kina dua na soqo ka vakaitavi kina e dua ga se rua se sivia na marama.

Na veika era vakaitavi kina na marama.

E ra sega ni dau vakacabori i sevusevu, tabua se magiti ko ira na marama. E ra sega tale ga ni ra kaciva se votonaka na ka e vakacabori mai, e ra dau vakamaluataka ga. Ni dau caka tale ga e dua na veiqaravi vakavanua, e ra sega ni vakaitavi ki na ka so na gauna e ra na tiko vaka tikitiki se ra sega sara ga ni tiko kina. Oqo na veika vakavanua e ra dau vakaitavi kina na marama:

Na Qalowaqa

Oqo na veikidavaki vakamarama e dau caka vua e dua na marama bale. E dau caka galugalu ga na veikidavaki vakamarama oqo.

Na Tabisa

E dau caka na tabisa e waqa ni vakarau udu yani kina dua na vanua ka caka tiko kina na vakaloloku e na nona bale e dua na vakayaca e na vanua ko ya. Na tabisa sai koya na kena tukuci me ra cecebuya tu na i sulu kei na i yau tale e so mai na i vana. E dau kena i vakarau me qalovi mai navua na I yau ni tabisa.

Na Cere

E ra dau qarava na cakacaka ni cere na marama, e na kena i yau. E ra uvu davui na tagane cauravou.

Na Vakamiraseniwaitui

Oqo na nodra i vakamamaca na gonedau. E dau vivi nai yau ka qai cabo.

Na i Vakacoa

Na lewe ni nodra takitaki na marama, me kedra i wawa na vulagi.

Na Takitaki

Ni kau kakana na marama kina dua tale na vale. Ni ra tau ga na kakana, e ra na vakacobocobo.

Na Veisiko se Drekedreke

Na kena laki sikovi e dua e tauvi mate bibi.

Na Roqoroqo

Na nodra kau sovu kei na veiyaya ni gone ko ira na marama ki vua na gone esa qai sucu.

Na tikotiko

Ni sucu e dua na gone.

Na Bikabika

Na kena vakalolokutaki e dua e mate, era na dau tiko e vanua ni somate e so na marama matua me ra bika tiko na i tikotiko ni mate

Na Veilumu

E dau caka e na gauna ni marau.

Vakawati se Vakamau

Oqo na vei tovo vakavanua kei na kena i vakamacala ni tuvatuva ni veika e dau vakayacori ena dua na vakawati se vakamau ni dua nai i taukei ena gauna e liu. Ena gauna oqo e sa dua tani sara na kena e da sa mai raica ka vinaka meda vakadikeva na kena duidui ka me da vuli mai kina.

Tabailago

Na kena vakarogotaki ki na i tubutubu ni yalewa me sa vosaki.

Duguci

Na kena kerei vakavanua na yalewa e na kena sa vosaki ka vakayagataki me i duguci na tabua.

Vakadonu Gusu

Na kena vakavinavinakataki ni sa vakadonuya na yalewa e na nona sa duguci ka dau tuberi na tabua me i vakadonu ni gusu.

Vakana

Na magiti e rau dui cakava na weka ni tagane kei na yalewa me soqoni mai kina na dui wekadrau ka me mai veivosakitaki ka navuci kina na veika me vakayacori kei na i tavi me ra dui vakaitavi kina ena gauna ni vakamau.

Na Vakabi i Vola

Oqo e i vakarau vou e na kena sa vinakati me kilai raraba na nodrau via vakawati e dua na tagane kei na yalewa. Sa na kabi tu na i vola me 21 na siga. Sa na rawa vua e dua me saqata na vakawati oqo e na loma ni gauna oqori.

Na Dresu i Vola

Ni sa oti e 21 na siga, sa na qai kau mai na i vola tara ni vakamau, oqo ni sa dresu na i vola ni vakabi i vola.

Na Vakawati kei na Vakamau

E dau kilai e Viti e na gauna e liu na vosa oqo na vakawati. Ia na vakamau e yavutaki mai na vosa na ?mau? se donu, ka vakaraitaki ni sa donu mai na tabana se yasana ruarua ka mau kina na veivosaki kei na veidinadinati ka me sa ma ni vakayacori me vakalotutaki ka vakamatanitutaki na veivakadonui oqori.

Na Tevutevu

Na i yau ka kau ki na vale ni vakawati, oqori e okati kina na i vivivi ibe me tekivu mai na kena tabakau ki na dela ni loga, i coco levu, i coco lalai, na i kotokoto, na vakabati, na dela ni loga, na kumi, na gatu, na taunamu ni Viti, nai yaya vakavavalagi ka okati kina na taunamu, i tutuvi, na i latilati, yaya ni vale kei na vuqa tale.

Ena qai tomani tale yani.