Update: 11:23AM E LAURAI ni se levu tikoga na lecaika mai vei keda na lewenivanua ena noda kila na duidui ni i tavi e rau qarava na Matabose ni Qele Maroroi kei na Baqe ni Qele.
E na dua na vakadidike eratou vakayacora na i soqosoqo na Bua Urban Young Professionals Network, e kunei kina ni 12. 5 na pasede na lewenivanua era a vakatarogi mai na tikina o Wainunu, mai Bua era kila na kedrau duidui na tabana oqo.
Kena i balebale ni 87. 5 na pasede na lewenikoro mai Wainunu, era sega ni kila na nodrau i tavi na matabose kei na Baqe ni Qele.
E rauta ni 50 na pasede vei ira na lewenikoro, era sega ni kila talega e dua na lawa ni qele ka taukeni tu vakaitaukei.
E ririkotaki mai na macala ni rivote oqo, ni rawa ni vakayacori e levu na qito duka baleta ni sa vaka tu oya na i vakarau ni kila -ka vei ira na i taukei ena noda veikoro.
E na macala ni vakadidike oqo, e tauri talega kina ni rawa ni ra na vakayagataki na i taukei ni qele ena lailai ni kila e tu vei ira me baleta na lawa ni qele kei na veitarataravi ni veika e dodonu me vakayacori, ni sa lisitaki na qele ena dua na cakacaka levu ni veivakatoroicaketaki.
E laurai ni levu vei keda na i taukei, e da se vakaliuci ira tikoga na turaga ena noda veitikotiko ena kena soli na veivakadonui me baleta na vakayagataki ni i yau bula se na veivakatoroicaketaki me na vakayacori.
Sa vakau oti na taro ki na tabana e rua- na Matabose ni Qele Maroroi kei na Baqe ni Qele. Na Baqe ni Qele a mai tauyavu ena 2010, mai na dikiri ni qele.
Ena gauna oqo eratou cicivaka tiko na tabana oqo na Minisitiri ni Qele – ka yaca ni tabana oqo na Land Use Unit ka levu sara na i taukei ni qele era sa solia na nodra qele me lisitaki ena ruku ni tuvatuva oqo.
Eso na i taukei ni bisinisi mai vanua tani era sa lisitaka na qele ni mataqali oqo me yacova sara e 99 na yabaki, me vaka na i tuvatuva eratou sa tuvana na matanitu. Na Matabose ni Qele Maroroi a se tauyavu sara mai na 1940 ena ruku ni lawa na i Taukei Land Trust Act.
Na kena inaki ni kena mai tauyavu na nona taqomaka ka yadrava ka veivuke talega ena kena lisitaki na qele nodra na i taukei ni qele. E rauta ni 87 na pasede na qele ni i taukei e tiko ena ruku ni qele era taukena tu na i taukei.
